Woningen winkelplint De Veentjes Doetinchem

De gemeente Doetinchem en vastgoedbedrijf Van Deursen Group vonden elkaar in de wens om ruim 4600 vierkante meter aan winkelruimte te transformeren naar wonen. De plint in het binnenstedelijk complex De Veentjes uit de jaren tachtig, kampte al jaren met veel leegstand. Het initiatief van de gemeente om het achterliggende Amphionpark aan te leggen op de plek van het gelijknamige theater, was het startsein voor transformatie van het hele gebied. De Veentjes is de afgelopen jaren veranderd van woonwinkelgebied - met hoge leegstand - naar stedelijk en duurzaam wonen in het groen. En dat op loopafstand van de levendigheid van de binnenstad van Doetinchem.

VOCUS Architecten stapte samen met partner Akor Bouw in om het ontwerp van 65 woningen mogelijk te maken in de totaal zes bestaande blokken met een diepte van maar liefst 25 meter. De winkelruimten in dit jaren tachtig-gebouw waren hoog genoeg om er woningen in te bouwen en deze te voorzien van voldoende daglicht.

Met behulp van geavanceerde meet- en tekentechnieken is een 3D pointcloudscan gemaakt om de bestaande toestand van de gebouwen in kaart te brengen en te tekenen. Deze methode – een soort MRI-gebouwscan – geeft niet alleen ruimtelijk inzicht, maar ook veel bouwkundige en technische informatie op detailniveau.

We kozen ervoor om de appartementen rug-aan-rug in te tekenen, zodat alle woningen voldoende daglicht kunnen krijgen. Het kolomskelet van het oorspronkelijk ontwerp vormt een goede basis voor een flexibele indeling van de 65 grondgebonden appartementen. De woningen zijn verdeeld over anderhalf stramien. Daarbinnen een entree, woonkamer en een slaapkamer. We hebben de woningen laten aansluiten op de gevelindeling van de bovenwoningen. Het verspringende karakter van geveldelen en ramen – typerend voor de jaren tachtig-architectuur – herhaalt zich nu ook op de begane grond.

Cruciaal voor het transformeren van winkels naar wonen in een opgave zoals deze is het aanbrengen van een overgangszone tussen privé en openbaar. Samen met de landschapsarchitect van de gemeente bedachten we een groenstrook voor het afbakenen van een klein stukje privé-ruimte voor de bewoners. Waar de gevel inspringt ontstaat ruimte voor een terras. De gemeente speelde nadrukkelijk een actieve rol in de transformatie.

We waren vanaf het begin betrokken, zodat we de aansluiting tussen park en woongebied goed konden ontwerpen. De woningen aan de achterkant van De Veentjes komen uit op de Binnenhof, een parkachtige gezamenlijke binnentuin. Niet alleen maakt De Veentjes stedelijk wonen in het groen waar, er is ook een directe aansluiting tussen de binnenstad en het binnenstedelijk groen van het Amphionpark ontstaan.

Het grote succes van dit project zit in het met liefde ‘reanimeren’ van een gebied met historisch veel leegstand. De transformatie van winkels naar woningen lukt alleen als er bereidheid is om samen te werken. Belangrijk daarbij is een sturende rol van de gemeente, die samen met de projectontwikkelaar de regierol nam.

Er is geïnvesteerd in een ruim participatietraject waarbij bewoners, maar ook ondernemers, planologen, pandeigenaren, stedebouwkundigen en stadsarchitecten, steeds betrokken waren bij de plannen. Dat kwam niet alleen de uitruil van panden en de verhuizing van ondernemers uit het gebied ten goede, maar ook de algehele sfeer tijdens het ontwikkelproces.

Lang niet alle participanten waren direct betrokkenen. Toch hielp hun bijdrage om het gedachtegoed echt te laten landen in het gebied. Als architect moet je het leuk vinden om onderdeel te zijn van het proces en met plezier kunnen presenteren. Een dergelijk participatieproces in Doetinchem heeft ons positief verrast, en voorziet uiteindelijk in sociale duurzaamheid. Dat biedt goede perspectieven voor het transformeren van binnenstedelijke winkelgebieden naar wonen.